فتق فمورال یا فتق رانی
فتق فمورال یا فتق رانی، فتق فمورال Femoral hernia که به آن نیز فتق رانی گفته می شود. یک برآمدگی و بیرون زدگی احشا در قسمت بالای ران و نزدیک کشاله ران می‌باشد. در واقع زمانی اتفاق می‌افتد که یک قسمت کوچک از روده باریک وارد کانال فمورال می‌شود. کانال فمورال حاوی گره لنفاوی روزنمولر و عروق لنفاوی میباشدو دقیقاً در زیر لیگامان اینگواینال واقع شده‌است. هرنی رانی فتق نسبتاً غیر شایعی است. تخمین زده می‌شود که ۱ از هر ۲۰ فتق از نوعی فتق فمورال می‌باشد و بقیه از نوع فتق اینگواینال می‌باشد. فتق در زنان نسبت به مردان شایعتر است. گاهی اوقات به عنوان یک توده دردناک در قسمت فوقانی داخلی ران یا کشاله ران ظاهر می‌شود. توده اغلب می‌تواند با وارد آوردن فشار یا دراز کشیدن ناپدید خواهند شود و با سرفه یا زور زدن ممکن است که توده ظاهر شود.
نشانه های فتق فمورال
در بسیاری از موارد فتق فمورال هیچ علامتی ایجاد نمی کند. در موارد شدیدتر، افراد ممکن است موارد زیر را تجربه کنند:
- ناراحتی کشاله ران که ممکن است هنگام ایستادن، بلند کردن اجسام بدتر شود
- درد شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- بارزترین علامت ممکن است توده در قسمت داخلی ران یا کشاله ران باشد. این موضوع ممکن است دردناک باشد.
فتق فمورال در مردان و زنان تفاوتی ندارد. تفاوت اصلی این است که به دلیل ساختار وسیع تر لگن زنانه، بیشتر در زنان و به ویژه در افراد مسن تر رخ می دهند.
انواع مختلفی از فتق وجود دارد که در قسمت های مختلف بدن ایجاد می شود. ناحیه کشاله ران پایین ترین قسمت عضله دیواره شکم را دارد و فتق کشاله ران زمانی که بافت از این قسمت از عضله عبور می کند می تواند ایجاد شود.
فتق اینگوینال یک نوع فتق کشاله ران است؛ که شامل بخشی از روده یا بافت چربی است که به داخل کانال مغبنی بیرون زده است. این قسمتی است که نواحی پایین شکم را به اندام تناسلی متصل می کند.
فتق اینگوینال در مردان بیشتر از زنان و فتق فمورال در زنان بیشتر رخ می دهد. در حالی که فتق فمورال به طور کلی، کمتر از فتق مغبنی است اما اغلب خطرناک تر است.
علت ایجاد فتق فمورال
فتق فمورال ناشی از فشار دادن بافت های داخلی از طریق یک نقطه ضعیف در دیواره عضلانی نزدیک کشاله ران یا داخلی ران است. علت دقیق ممکن است ناشناخته باشد. ممکن است فرد به صورت مادرزادی با آن متولد شود. فتق فمورال همچنین می تواند در نتیجه فشار بیش از حد به دلیل موارد زیر باشد:
- بلند کردن یا هل دادن اجسام سنگین
- سرفه مداوم و شدید
- مشکل در دفع ادرار یا مدفوع
- زایمان
- داشتن اضافه وزن
- داشتن آسیت، تجمع مایع شکمی
- دیالیز، درمانی برای بیماری کلیوی
درمان فتق فمورال
فتق فمورال نسبتاً نادر است، اما عوارض آن می تواند کشنده باشد. به همین دلیل اگر توده ای در قسمت بالای ران داخلی یا کشاله ران ایجاد شد باید به پزشک مراجعه کرد. ترمیم فتق فمورال یک جراحی نسبتاً ساده و با خطر پایین است و اکثر افراد به سرعت بهبود می یابند.
برای برطرف کردن نگرانی هایتان در مورد علائم فتق بهتر است با مراجعه به یک متخصص جراحی عمومی علت علائم تان را مشخص کنید و سریعا تحت درمان قرار گیرید. دکتر حجت الله ایران نژاد متخصص جراحی عمومی و لاپاراسکوپی شما را در این مورد راهنمایی میکنند.
عوامل خطر در افراد مبتلا به فتق رانی یا فتق فمورال
فرد ممکن است در معرض خطر بالاتر فتق فمورال به دلیل موارد زیر باشد:
- جنسیت: این فتق ها در زنان تقریباً 10 برابر بیشتر از مردان رخ می دهد زیرا لگن زنانه پهن تر از لگن مردان است.
- سن: فتق فمورال در بزرگسالان نسبت به کودکان بیشتر رایج است. مبتلا شدن کودک به آن اغلب به دلیل بیماری خاص می باشد.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده مبتلا به فتق کشاله ران باشد، خطر چند برابر افزایش می یابد.
تشخیص فتق فمورال
هر فرد که ممکن است مبتلا به فتق فمورال باشد باید فورا تحت مراقبت های پزشکی قرار گیرد. این به این دلیل است که خطر بالایی از عوارض وجود دارد که می تواند خطرناک باشد.
پزشک این ناحیه را معاینه کرده و همچنین ممکن است آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا MRI را تجویز کند. این موارد به آنها کمک می کند تا موقعیت بافت های داخلی و تفاوت فتق فمورال و فتق اینگوینال را ببینند.
عوارض فتق رانی
اگر فتق فمورال یا فتق رانی تشکیل به فتق خفه یا انسداد شود، می تواند علائم و عوارض دیگری ایجاد کند. فتق خفه شده یک وضعیت خطرناک است که نیاز به مراقبت های پزشکی فوری دارد.
فتق فمورال حبس شده
این فتق که به عنوان فتق فمورال کاهش‌ناپذیر یا به دام افتاده نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می دهد که فتق در کانال استخوان ران گیر می‌کند و نمی‌تواند به داخل شکم حرکت کند.
فتق فمورال انسدادی
این شامل فتق و قسمتی از روده درهم پیچیده می‌شود و می‌تواند منجر به انسداد روده دردناک گردد.
فتق فمورال خفه شده
این موضوع زمانی ایجاد می شود که فتق مانع از رسیدن خون به روده می شود. این وضعیت نوعی اورژانس پزشکی است که بدون درمان می تواند کشنده باشد.
خفگی رایج ترین عارضه جدی فتق فمورال است که تقریباً در 15 تا 20 درصد موارد رخ می دهد.
علائم این عارضه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد ناگهانی و شدید در ناحیه
- تب
- حالت تهوع
- ضربان قلب سریع
- تغییر رنگ پوست در اطراف برآمدگی
- استفراغ
بدون جراحی فوری، فتق فمورال خفه شده می تواند باعث مرگ و پوسیدگی بافت روده شود. این موضوع می تواند منجر عفونت گردد؛ بر این اساس درمان فوری ضروری است.
جراحی فتق فمورال
این روش قسمت ضعیف دیواره عضلانی را برطرف و از فشار دادن بافت های داخلی در آینده جلوگیری می کند. فتق های متوسط و شدید به دلیل خطر خفه شدن معمولاً نیاز به جراحی دارند.
دو نوع جراحی برای ترمیم فتق فمورال وجود دارد و پزشک ممکن است بسته به اندازه فتق، سن فرد، سلامت عمومی او و سایر عوامل، یک نوع جراحی را توصیه کند.
ترمیم فتق جراحی ممکن است به شرح زیر باشد:
جراحی باز فتق رانی
این روش معمولاً شامل بیهوشی عمومی است، به این معنی که فرد برای انجام عمل خواب است. با این حال در برخی موارد ساده، ممکن است بی حسی موضعی دریافت شود؛ که باعث بی حس شدن ناحیه شده اما فرد بیدار می ماند.
جراح با ایجاد یک برش کوچک در کشاله ران برای دسترسی به فتق شروع می کند؛ سپس بافت برآمده را قبل از ترمیم دیواره کانال فمور با بخیه‌های قوی، به داخل شکم برمی‌گردانند.
لاپاراسکوپی فتق فمورال
این جراحی کم تهاجمی است اما فرد بیهوشی عمومی دریافت می کند. ابتدا جراح چندین برش کوچک در قسمت تحتانی شکم ایجاد می کند و یک ابزار نازک لوله مانند با دوربینی به نام لاپاراسکوپ را داخل برش ها قرار می دهد. سپس بافت برآمده را به داخل شکم برمی‌گردانند و ناحیه ضعیف شده عضله را ترمیم میکنند.
جراحی لاپاراسکوپی برای تمامی افراد مانند فتق های بسیار بزرگ مناسب نیست. افرادی که این جراحی را انجام می دهند نسبت به افرادی که جراحی باز انجام می دهند سریع تر بهبود می یابند و جای زخم کمتری دارند.
عوارض و خطرات جراحی فتق فمورال
جراحی برای فتق فمورال معمولاً بی خطر است، اگرچه هر جراحی سطحی خطر را به همراه دارد.
عوارض، اگر چه غیر معمول است ولی می تواند شامل موارد زیر باشد که بیشتر در افراد مسن رخ میدهد :
- خونریزی یا کبودی در محل برش
- لخته شدن خون
- مشکل در دفع ادرار
- آسیب به اندام های داخلی
- آسیب عصبی در اطراف برش ها
- عوارض جانبی بیهوشی عمومی
- جای زخم
- ضعف موقت پا
- عفونت زخم
بهبودی بعد از جراحی فتق
افرادی که پس از ترمیم فتق فمورال بهبود می یابند، معمولا می توانند همان روز یا روز بعد به خانه بروند.
در زمان بهبودی، افراد معمولاً به موارد زیر نیاز دارند:
- استفاده از داروی مسکن جهت تسکین درد و ناراحتی
- محدود کردن فعالیت ها و حرکات
- داشتن رژیم غذایی سالم برای جلوگیری از یبوست و فشار زیاد
- مراقبت از زخم
بهبودی می تواند 6 هفته یا بیشتر طول بکشد، اما اغلب افراد پس از 2 هفته استراحت به فعالیت های معمولی خود باز می گردند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
افرادی که ممکن است به فتق فمورال مبتلا باشند باید به پزشک مراجعه کنند. با این حال در صورت داشتن علائم فتق خفه شده باید فورا با اورژانس تماس گرفته شود. این علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- درد ناگهانی و شدید
- تب
- حالت تهوع
- ضربان قلب سریع
- تغییر رنگ پوست در اطراف برآمدگی
- استفراغ
پس از ترمیم فتق فمورال با جراحی، در صورت بروز هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- تورم شکم
- لرز
- ادرار سخت یا دردناک
- تب 103 درجه فارنهایت (39 درجه سانتیگراد) یا بالاتر
- درد شدیدی که با دارو از بین نمی رود
- خونریزی مداوم یا شدید
- قرمزی اطراف محل برش که با گذشت زمان بدتر می شود
- حالت تهوع یا استفراغ شدید
- تنگی نفس
