هرنی هیاتال یا فتق حجاب حاجز چیست و راه های درمان و پیشگیری چیست ؟
درباره فتق هياتال چه می دانید، فتق هیاتال، Hiatus hernia هیاتوس یا فتق حجاب حاجز ، گونه‌ای فتق است که در نتیجه ضعف در عضلات دیافراگم و اسفنگتر ورودی به معده ایجاد می‌شود و قسمتی از معده به قفسه سینه وارد می‌شود. در بیشتر موارد هرنی هیاتال نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دهد و درد و ناراحتی بیمار بخاطر رفلکس اسید معده یا هوا می‌باشد و این درحالی است که عوامل زیادی در بروز این رفلکس‌ها مؤثراند.
فتق هیاتال هنگامی اتفاق می افتد که قسمت بالای معده از طریق عضله بزرگی که شکم و قفسه سینه شما را جدا می کند (دیافراگم) چار برآمدگی می شود. دیافراگم شما یک دهانه (هیاتوس) کوچک دارد که لوله غذای (مری) قبل از اتصال به معده از آن عبور می کند. در فتق هیاتال، معده از طریق آن شکاف به سمت بالا حرکت کرده و به داخل قفسه سینه شما وارد می شود. هرنی هیاتال کوچک معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند. حتی ممکن است هرگز متوجه ابتلا خود به این بیماری نشوید، مگر اینکه پزشک هنگام معاینه برای معاینات دیگر متوجه آن شود. اما یک فتق بزرگ هیاتال منجر به بازگشت غذا و اسید از مری و سوزش معده می شود. اقدامات خود مراقبتی یا داروها معمولاً می توانند این علائم را تسکین دهند. فتق هیاتال بسیار بزرگ، در بیشتر مواقع نیاز به جراحی دارد. برای برطرف کردن نگرانی هایتان در مورد علائم فتق بهتر است با مراجعه به یک متخصص جراحی عمومی علت علائم تان را مشخص کنید و سریعا تحت درمان قرار گیرید. دکتر حجت الله ایران نژاد متخصص جراحی عمومی و لاپاراسکوپی شما را در این مورد راهنمایی میکنند.
به طور کلی دو نوع فتق هیاتال وجود دارد: فتق هیاتال کشویی و فتق ثابت یا پارازوفاژ.
هرنی هیاتال کشویی
هرنی هیاتال کشویی شایعترین فتق هیاتال است. این حالت زمانی رخ می دهد که معده و مری از طریق هیاتوس به داخل قفسه سینه بلغزنند. فتق های کشویی تمایل به کوچک بودن دارند. آنها معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند. ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند.
فتق هیاتال ثابت
فتق هیاتال ثابت که به عنوان فتق پارازوفاژ شناخته می شود معمولاً زیاد شایع نیست. در یک فتق ثابت، بخشی از معده شما از طریق دیافراگم برآمده شده و در این وضعیت باقی می ماند. این فتق ها در اکثر موارد جدی نیستند. با این حال، خطر انسداد جریان خون در معده وجود دارد. در این وضعیت، می تواند منجر به بروز عوارض جدی شده و یک اورژانس پزشکی بحساب آید.
علت ایجاد فتق هیاتال
علت دقیقی برای ایجاد فتق هیاتال وجود ندارد، اما در بعضی افراد، اسیب دیدگی یا آسیب های دیگر ممکن است بافت عضله را تضعیف کرده و باعث عبور معده از دیافراگم شود.
علت دیگر فشار بیش از حد یا مکرر بر روی عضلات اطراف معده شما است این می تواند زمانی اتفاق بیفتد که سرفه، استفراغ، فشار در حین حرکت روده، بلند کردن اجسام سنگین صورت گیرد.
برخی از افراد نیز با یک هیاتوس غیر طبیعی بزرگ متولد می شوند و این باعث می شود که معده از طریق آن راحتر بالا بیاید.افراد مبتلا به چاقی، افراد سالخورده و افرادی که سیگار می کشند بیشتر در معرض خطر فتق هیاتل هستند.
نشانه های فتق هیاتال
فتق هیاتال معمولا علائمی شایع ندارد و اگر علائمی را تجربه کردید معمولا در اثر اسید معده، صفرا یا هوای ورودی به مری ایجاد می شود.
علائم شایع عبارتند از:
- سوزش سر دل که هنگام دراز کشیدن بدتر می شود
- درد قفسه سینه
- مشکل در بلع
- رفلاکس معده
- نفخ
- آروغ زدن
- مشکل در بلع
- تنگی نفس
چه زمانی به جراحی فتق هیاتال نیاز است؟
اگر فتق هیاتال در معرض خطر تبدیل شدن به تنگ شدن یا خفگان ایجاد کردن باشد (در نتیجه جریان خون مختل شود)، جراحی ممکن است مورد نیاز باشد، به این معنی که آن را در قسمتی که به آن تعلق دارد قرار دهند.
جراحی فتق هیاتال را می‌توان از طریق لاپاراسکوپ روشی کمتر تهاجمی اجرا کرد. در حین این نوع جراحی برش‌های کوچکی (5 تا 10 میلی‌متر) در شکم ایجاد می‌شود. لاپاراسکوپ به جراح اجازه می‌دهد داخل شکم را مشاهده کند و ابزارهای جراحی را از طریق شکاف‌ها وارد بدن می‌شوند. جراح از طریق لاپاراسکوپ که تصویر ارگان‌های داخلی را به یک مانیتور انتقال می‌دهد جراحی را هدایت می‌کند. مزایای جراحی لاپاراسکوپی شامل شکاف‌های کوچکتر، ریسک عفونت کمتر، درد و زخم کمتر و ریکاوری سریع‌تر است.
بیماران بسیاری قادر هستند تا روز بعد از جراحی فتق از بیمارستان مرخص شوند. به‌طور کلی هیچ محدودیتی در رژیم غذایی وجود ندارد و بیمار می‌تواند فعالیت‌های روزمره خود را پیگیری کند. ریکاوری کامل حدود 2 الی 3 هفته به طول می‌انجامد و از کار شدید و بلند کردن اجسام سنگین برای حداقل 3 ماه بعد از جراحی پرهیز کرد. متأسفانه هیچ تضمینی وجود ندارد که حتی بعد از جراحی، فتق مجدداً باز نگردد.
درمان فتق هیاتال با جراحی
قبلا گفتیم در مورادی که فتق هیاتال بزرگ باشد ، نیاز به جراحی دارد. به طور کلی از جراحی در افرادی استفاده می شود که داروهای تسکین دل درد و ریفلاکس اسید به آنها کمک نمی کند یا عوارضی مانند التهاب شدید یا باریک شدن مری دارند.
جراحی برای ترمیم فتق هیاتال ممکن است شامل کشیدن معده به سمت شکم و کوچکتر کردن دهانه دیافراگم یا بازسازی اسفنکتر مری باشد. در برخی موارد، جراحی فتق هیاتال با جراحی کاهش وزن، مانند گاسترکتومی آستین همراه است.
جراحی ممکن است با استفاده از یک برش در دیواره قفسه سینه (توراکوتومی) یا با استفاده از یک روش کم تهاجمی به نام لاپاراسکوپی انجام شود. در جراحی لاپاراسکوپی، جراح یک دوربین کوچک و ابزار خاص جراحی را از طریق چندین برش کوچک در شکم وارد می کند. این عمل سپس در حالی انجام می شود که جراح تصاویری را از داخل بدن مشاهده می کند که از مانیتور نمایش داده می شوند.
