درباره فتق اپی گاستریک بیشتر بدانیم…
فتق اپی گاستریک، باد فتق یا فتق یک اصطلاح عمومی برای حفره ناشی از یک نقطه ضعیف در دیواره شکم است. فتق اپی گاستریک نوعی فتق در ناحیه اپی گاستر در دیواره شکم است. این ناحیه بالای ناف و درست زیر جناغ قفسه سینه قرار دارد. این نوع فتق یک بیماری تا حدودی شایع در بزرگسالان و کودکان است به طوری که حدود ۲ تا ۳ درصد همه فتق های شکمی فتق های اپی گاستریک هستند.
فتق اپى‌گاستريک از خط سفيد (linea alba) در بالاى سطح ناف بيرون مى‌زند. فتق ممکن است از طريق يکى از سوراخ‌هاى نفوذ اعصاب و عروق کوچک مجاور خط ميانى و يا از طريق ناحيه‌اى دچار ضعف مادرزادى روى خط سفيد ايجاد شود. حدود ۵-۳% جمعيت‌هاى فتق‌هاى اپى‌گاستريک دارند. اين فتق‌ها در مردان شايع‌تر هستند و بيشترين شيوع آنها بين سنين ۲۰ تا ۵۰ سال است. حدود ۲۰% فتق‌هاى اپى‌گاستريک متعدد هستند، و تقريباً ۸۰% آنها درست در خارج خط وسط رخ مى‌دهند
فتق اپى‌گاستريک در نوزادان نیز دیده می شود. با فتق اپی گاستریک در بیشتر مواقع، هیچ علامتی نخواهید داشت یا فقط علائم جزئی خواهید داشت. اما فقدان علائم به این معنی نیست که این وضعیت نیازمند پیگیری و مراجعه به پزشک نیست.
نشانه فتق اپی گاستریک
فتق اپی گاستریک معمولاً باعث ایجاد برآمدگی در ناحیه زیر جناغ یا استخوان سینه و بالای ناف می شود. این برآمدگی ناشی از توده چربی است که از طریق فتق تحت فشار قرار گرفته است. ناحیه برجسته ممکن است همیشه یا فقط هنگام سرفه، عطسه یا خنده قابل مشاهده باشد.
این برجستگی یا توده می تواند رشد کرده و در برخی موارد بزرگتر شود. شما می توانید همزمان بیش از یک فتق اپی گاستریک داشته باشید. فتق اپی گاستریک همچنین می تواند باعث حساسیت و درد در ناحیه اپی گاستر شود. با این حال، معمول است که فتق اپی گاستریک هیچ علامتی نداشته باشد.
علت ایجاد فتق اپی گاستریک
فتق اپی‌گاستریک زمانی رخ می‌دهد که بافت‌های دیواره شکم در طول رشد به طور کامل بسته نشوند. تحقیقات برای جستجوی علل خاص این نوع فتق ادامه دارد. اطلاعات زیادی در مورد فتق اپی گاستریک وجود ندارد، زیرا احتمالاً به دلیل عدم وجود علائم، این بیماری خیلی گزارش نشده است. با این حال،طبق مطالعات اعتقاد بر این است که فتق اپی گاستر ممکن است زمانی ایجاد شود که در ناحیه ای که دیواره شکمی (در منطقه اپی گاستر) به دیافراگم می چسبد، تنش وجود داشته باشد.
درمان فتق اپی گاستریک
این نوع فتق به خودی خود از بین نمی رود و عوارض در نهایت شما را به سمت جراحی سوق می دهد. جراحی تنها راه برای ترمیم فتق اپی گاستریک است این درمان حتی برای نوزادان به دلیل خطر بزرگ شدن فتق و ایجاد عوارض و درد اضافی توصیه می شود. برای تکمیل ترمیم، ممکن است فقط به بخیه نیاز داشته باشید، یا ممکن است به مش کاشته شده نیاز داشته باشید. استفاده از مش یا بخیه با توجه به اندازه فتق و سایر عوامل تعیین می شود.
برای برطرف کردن نگرانی هایتان در مورد علائم فتق بهتر است با مراجعه به یک متخصص جراحی عمومی علت علائم تان را مشخص کنید و سریعا تحت درمان قرار گیرید. دکتر حجت الله ایران نژاد متخصص جراحی عمومی و لاپاراسکوپی شما را در این مورد راهنمایی میکنند.
علائم اورژانسی فتق اپی گاستریک
اگر فتق اپی گاستریک شما درمان نشده است، در صورت استفراغ یا تب و افزایش درد شکم باید فوراً تحت درمان پزشکی قرار بگیرید. این نشانه ها ممکن است نشان دهنده انسداد روده باشند. جراحی برای ترمیم فتق اپی گاستریک می تواند منجر به عوارض جدی و خاصی شود.
اگر پس از جراحی هر یک از علائم زیر را داشتید، باید به دنبال مراقبت های پزشکی باشید:
- تب شدید
- مشکل در ادرار کردن
- ترشح از محل جراحی
- افزایش درد یا تورم در محل جراحی
- خونریزی که متوقف نمی شود
- حالت تهوع
- استفراغ
عوارض و خطرات انجام نشدن فتق اپی گاستریک
عوارض فتق اپی گاستریک درمان نشده شامل موارد زیر است:
- فتق بزرگ شده، که در نهایت به قسمت‌هایی از روده اجازه می‌دهد تا از آن عبور کند
- افزایش یا شروع درد و حساسیت
- انسداد روده
- از دست دادن دامنه، که در آن فتق آنقدر بزرگ می شود که ترمیم آن حتی با مش تقریبا غیرممکن است
عوارض ترمیم جراحی فتق اپی گاستریک شامل هر گونه عوارض اساسی مربوط به جراحی و بیهوشی عمومی و همچنین عوارض مربوط به این روش جراحی خاص است. این عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خون ریزی
- درد
- عفونت
- زخم در محل جراحی
- جای زخم باقی مانده پس از بهبودی
- لخته شدن خون
- ایجاد توده ای که فتق نیست
- احتمال کم عود فتق
- عفونت مش (در صورت استفاده از مش مصنوعی برای ترمیم فتق)
لاپاراسکوپی فتق اپی گاستریک
در لاپاراسکوپی به جای ایجاد یک شکاف بزرگ، چند شکاف کوچک ایجاد می‌شود. به همین دلیل می‌توان گفت این روش نسبت به جراحی باز کم‌تر تهاجمی است. در این روش جراح با استفاده از چند برش کوچک و به کمک دوربین و تجهیزات، شکاف فتق را ترمیم می‌کند. دوربین و نوری کوچک با استفاده از لوله وارد بدن بیمار می‌شود. شکم با گاز پر می‌شود تا پزشک دید بهتری داشته باشد و بتواند راحت‌تر هرنی را درمان کند. همچنین اگر در شکم یا کشاله ران بیمار از پیش اسکار یا زخم وجود داشته باشد، گاهی پزشک می‌تواند با باز کردن همان نقاط قبلی لاپاراسکوپی را انجام دهد.
چگونه از بازگشت دوباره فتق پیشگیری کنیم؟
پیشگیری از علت‌های ایجاد فتق بهترین راه است. البته برخی از علت‌های فتق اجتناب ناپذیرند. به عنوان مثال فردی که از ابتدای زندگی بافت دیواره شکمی ضعیفی داشته باشد، در معرض ابتلا به فتق قرار دارد. بنابراین ممکن است با کوچک‌ترین حرکتی، با آسیب دیدگی بافت شکمی مواجه شود.
اما در این قسمت توصیه‌هایی ارائه داده‌ایم که به شما کمک می‌کند تا حد امکان از ابتلای دوباره به فتق پیشگیری کنید.
- استعمال دخانیات و به خصوص سیگار را متوقف کنید.
- در صورت سرفه مداوم و شدید حتما به پزشک مراجعه کنید.
- ورزش‌های مناسب و سالم انجام دهید. تمرین‌های تقویت عضلات شکم را فراموش نکنید.
- هنگام دفع و خروج باد معده فشار زیادی به شکم خود وارد نکنید.
- از غذاهای فیبردار مانند سبزیجات و میوه استفاده کنید. با این کار مانع یبوست می‌شوید. بنابراین فشار هنگام دفع کاهش پیدا می‌کند.
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید. اگر مجبور به حمل هستید، خم نشوید. روی زانو بنشینید، وسیله را بردارید و سپس دوباره بلند شوید.
رعایت این نکات چندان سخت نیست و می‌تواند تأثیر به سزایی از پیشگیری انواع هرنی داشته باشد.
